Türkiye’de Verem Tedavisinde Sağlık Çalışanlarının Başarısı
Tüberküloz (verem) dünyada en kıymetli 10 vefat nedeninden biri. Türk Toraks Derneği Merkez Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Fatih Tekin, “78’inci Verem Eğitim ve Farkındalık Haftası”na istinaden açıklamalar yaptı ve şunları söyledi: “Tüberküloz en çok öldüren bulaşıcı hastalıktır. Dünyada en değerli 10 vefat nedeninden biridir. Fakat son 3 yıldır ülkemizde tüberküloz raporları yayınlanmamaktadır.”
Dünyada Tüberküloz
Tüberküloz hastalığı konusunda ve verem savaşı programı konusunda toplumun eğitiminin gayesiyle öncü bir uygulama olduğunu belirten Dr. Tekin, dünya genelinde tüberküloz datalarına dikkat çekti; “Dünyada tüberküloz hastalığı, 2023 yılında artışını sürdürmüştür. Toplam 10.8 milyon tüberkülozlu hastanın yüzde 76’sı yani 8.2 milyonu kayıtlıdır. 2020 yılında başlayan Covid-19 salgını sırasında verem hastalarının yüzde 57’si kayıtlı iken, salgının tesiri geçince kayıtlı hasta oranı artmıştır. Covid-19’un yol açtığı vefatlar 2020 ve 2021 yıllarında tüberkülozdan fazla olmuştur. Covid-19 salgınının tesiri azalınca 2022 ve 2023’te tüberküloz vefatları bulaşıcı hastalık vefatlarında tekrar birinci sıraya yükselmiştir. Tüberküloz, en çok öldüren bulaşıcı hastalıktır. Dünyada en değerli 10 vefat nedeninden biridir. Afrika ve Asya’da önemli, ekonomik olarak yıkıcı, çok sayıda mevte yol açan bir hastalık olmayı sürdürmektedir. Hastalığın en çok etkilediği Hindistan, Endonezya üzere ülkelerin, sıhhat alt yapılarının yetersizliği yanında ekonomik sıkıntıları da büyüktür. Yoksulluk, yetersiz beslenme tüberküloz hastalığının oluşmasında en değerli nedenlerden biridir. Bu nedenlerle, uzun yıllar bu hastalığın acıları sürecektir.”
Son 4 yılın Covid-19 ve Tüberküloz vefatları:
Dünyada Covid-19 ölümleriDünyada tüberküloz ölümleri
20201.980.5611.400.815
20213.541.3731.417.913
20221.213.7491.323.758
2023247.2191.247.800
Türkiye’de Tüberküloz
Ülkemiz, tüberküloz denetiminde başarılı bir ülke. Covid salgını sonrasında dünyada tüberküloz kayıtlı hastaların sayısı artarken Türkiye’de düşüş gösterdi. Dr. Fatih Tekin Türkiye datalarına de değindi ve şunları söyledi: “Ülkemizdeki sıhhat alt yapısı, verem savaşı dispanserleri ve verem savaşı programının başarısı burada kendini göstermiştir. Ülkemizde 2023 yılında kayıtlı hasta sayısı 9 bin 527’dir. Covid-19 öncesi 2019 yılında 11 bin 401 kayıtlı hastamız vardı. Yani 4 yılda kayıtlı hasta sayımızda yüzde 16.4 oranında düşüş görülmüştür. Dünyada dirençli tüberkülozda yeni ilaçlar ve yeni tedavi rejimleri ile 6 ay ya da 9 aylık tedaviler geliştirilmiştir. Tedavi muvaffakiyet oranları bu rejimlerde yüksektir. Tüberküloz hami tedavisinde yeni ilaç kullanımı ile tedavi müddeti kısalmaktadır. Bu ilaçların ülkemizde de temin edilmesini ve kullanılmasını istiyoruz. Tüberküloz kontrolünün en önemli kurumu olan verem savaşı dispanserlerinin çalışması çok pahalıdır. Bu kurumlarda çalışan çalışanın kâfi olması, daima olması, eğitimli olması ve özlük haklarının eş pozisyondaki çalışanla eşitlenmesi gereklidir. Verem savaşının küçümsenmesi ve çalışanlarının öbür kurumlarda görevlendirmelerinin kusurlu olduğunu düşünüyoruz. İşçi eğitiminin tasarruf önlemlerine dahil edilmemesi gereklidir.
Son yıllarda daima belirttiğimiz bir mevzu da yıllık olarak yayımlanan raporlardır. Dünya Sıhhat Örgütü her yıl Kasım ayında Dünya Tüberküloz Raporunu yayımlamaktadır. DSÖ 2024 Dünya Raporunu da yayımlamıştır. Türkiye’de ise bu raporlar 3 yıl geriden gelmektedir. Son yayımlanan rapor 2021 tarihlidir. Başarılı bir verem savaşı yürüten ülkemizin güncellenmiş tedavileri, ilaç erişim problemleri ve tüberküloz eğitimindeki meseleleri da içeren kapsamlı raporun acilen çıkması sağlanmalıdır. Türk Toraks Derneği olarak Türkiye’de Tüberküloz denetiminin daima ve başarılı formda sürdürülmesini istek ediyoruz. (BSHA – Bilim ve Sıhhat Haber Ajansı)
